Anticki Tasos
Istorija ostrva pocinje kao Fenicanska kolonija zahvaljujuci metalima:zlatu i srebru.Nalazista ovih metala su u istocnom delu ostrva po navodima Herodota.
Legenda kaze da je ostrvo dobilo ime po fenicanskom princu Tasosu.Tasos je bio unuk ili sin fenicanskog kralja Agenora,koji je trazeci Evropu na mnogim mestima stigao na ostrvo Tasos.
Ocaran fantasticnom klimom i bogatom prirodom ostrva,a bespomocan,ne zeleci da se vrati bez Evrope,odustao je od dalje potrage i naselio se sa svojim sledbenicima koji od tada nose njegovo ime.Herodot najveci istoricar Anticke Grcke kategorican je po tom pitanju da je naziv"Tasos" u korelaciji etimologije sa reciju "suma".
Dodacemo da se ostrvo zvalo jos i:Idonis,Hrisi,Jeri,Aeria.
Pre nego sto su grcka plemena naselila ostrvo,tu su zivela ratna plemena iz Trakije.
Prvi Grci koji su kolonijalizovali Tasos bili su Parii koji su osiguravsi boravak na ostrvu,poceli da grade mnoge gradove na obali preko puta i da eksploatisu rudna bogatstva-zlato i srebro iz Pagea. Kolonije Tasosa su:Galipsos( obala Karianis ),Asimi ili Isimi( danasnji N.Peramo ),Skrapti Ili( Pageo ili Neapoli-Kavala ),Krinides( naknadno Filipi ) i Strimni blizu Marione.
Ubrzo je Tasos izrastao u bogatu pomorsku i trgovacku drzavu sa dve luke.Vrhovnu vlast imale su tri vodje koje su zvali Teori,birani su svake godine a njihova imena bila su ispisivana na zidovima jedne zgrade.
Tako je procvetala civilizacija koju su odlikovale arhitektura,predmeti od keramike,vajarstvo a umetnicka dela tog perioda izlozena su u muzeju Tasosa kao i u drugim muzejima sirom Evrope.
O trgovini proizvodima sa Tasosa svedoce pecati na amforama kojima se prenosilo vino a koje se mogu naci u Rusiji,Egiptu.
Sem po vinu Tasos je bio cuven i po mermeru.Veliki, stari kamenolom mermera nalazi se u Aliki u jugoistocnom delu ostrva.Polozaj ostrva bio je privilegovan ne samo zbog trgovine sa Tracanima i zaledjine koju su imali vec i zbog pomorstva. Tasos je bio stanica na putu mora,koliko iz Aleksandrije ka obalama Trakije toliko i od juzne Grcke i Kiklada ka Crnom moru.Njene luke pruzale su sigurnost brodovima koji su tu pristajali a sa cvrste tvrdjave imali su nadzor nad okolnim morem i obalom preko puta.Od kolonizacije Tasosa,700 godine PNE,pa otprilike sve do danas,podrucije starog grada uvek je bilo naseljeno,na rusevinama antickih grckih zgrada podignute su vizantijske,na njihovim venecijanske i na kraju turske gradjevine.
Epohe se smenjuju bez prekida.Na kraju bronzanog doba,Tasos je u komunikaciji sa stanovnistvom Mikene i u krajnjoj fazi stize do obala severnog Egeja i prodire u naselja Ipira i Trakije.
U starijem gvozdenom dobu Tasos odrzava i obnavlja kulturne veze sa Trakijom,razvija se uporedo da ostrvima si Egeja i si Male Azije,stvarajuci zajednicku kulturnu klimu,spajanjem lokalne tradicije ranog bronzanog doba sa kulturnim strujama Egeja.
Kolonizacija s.Grcke pocetkom 7 veka PNE ostavice pecat na kulturni i rasni karakter ostrva.Tasos ce biti najznacajniji kulturni centar s.Egeja,odakle ce se siriti Helenizam i obrazovanje ka Trakiji.Neapoli( danasnja Kavala) i Isimi( danasnji N.Peramos )su najstarije kolonije Tasosa koje znamo.Do kraja 5 veka PNE,Tasos je stvorio veliku kolonijalnu drzavu na podruciju izmedju Strimone i Nesta,oblast koju ce kasnije nazvati "Tasosov Epir".Istocno od Nesta samoizolovane kolonije kao i Strimi uspele su da zadrze Oasi.Kolonije Oasije,poznate i nepoznate, su ustvari mali gradovi sagradjeni kao uporista u prirodi. Nalaze se uglavnom na obalama i kontrolisu luke sa eufoticnom,cestom zaledjinom i u oblastima su koje poseduju rudno bogatstvo-metal te se bave eksploatacijom istog. Azijske kolonije koje su zauzimale male povrsine bile su direktno zavisne od metropole.Jedini izuzetak je Neapoli koji je rano prestao sa koriscenjem njihove valute i poceo sa svojom nezavisnom politikom.Sa drige strane Isimi i Galipsos prestaju sa koriscenjem njihove valute ali samo u 4 veku PNE a svi ostali Azijski proizvodi, po svemu sudeci,nikada nisu imali nezavisnost od metropole.Sa trznicama Tasosa( tako su se zvale trgovacke stanice u Trakiji-po istorijskim izvorima) u nekim starim gradovima koji su prisutni na obali Strimone-Neota,blizu poznatih kolonija Tasosa.Mnoge od njih su:Antisara,Akontisma,Pistiros i verovatno Topiros.
Tasos zahvaljujuci bogatstvu metala-zlata i srebra,prestala je sa upotrebom njlepsih kovanica s.grcke.Njihovo koriscenje je poznato na velikoj teritoriji-od Dunava do Egipta i od Italije do Crnog mora.Kovanica Tasosa koristi se od 525.godine PNE do vremena autokratora Geta( 209.-212. godine NE).Valuta Tasosa istaknuta je u deset hronoloskih i tipoloskih definisanih grupa.Zakljucak iz istrazivanja i kretanja novca je da je trgovina Tasosa bila orijentisana ka obalama istocne strane Mediterana,najvise ka Maloj Aziji i Egiptu,prateci pomorske puteve Tasos je bio stanica izmedju metropola.Izgleda da su glavni predmeti trgovine bili vino i robovi,tj.predmeti izvoza sa ostrva.Brodovi su sa Tasosa prevozili vrednosti u Egipat,Finiku,Veliku Grcku,bogate regije koje su bile oaza za trgovce.Mesta na kojima su pronalazene kovanice Tasosa,u gornjim slojevima tla su Strimona i Nestos i upravo ta cinjenica pokazuje da su tuda prolazili trgovacki karavani ka unutrasnjosti Trakije.
